مقایسه صحت برآورد فرسایش و رسوب با روش های mpsiac و رگرسیون فازی در حوزه آبخیز زاینده رود علیا (منطقه تنگ گزی)

خاک به عنوان بستر تولید و یکی از دو عنصر تشکیل دهنده ی اکوسیستم خشکی ها یعنی آب و خاک، از عوامل مهم در استمرار حیات در کره ی زمین است. امروزه خاک در أثر استفاده های نادرست در حال تخریب می باشد. مواد حاصل از اشکال مختلف فرسایش عمدتاً به وسیله جریان های آب و یا باد به پایین دست حوزه ها منتقل می شوند و موجب اثرات نامطلوبی در پایین دست می شوند. منطقه تنگ گزی یکی از حوزه های آبخیز رودخانه زاینده رود می باشد، متوسط ارتفاع این منطقه از سطح دریا 2100 متر است. این حوزه در جنوب غرب شهرکرد واقع شده است. منطقه تنگ گزی دارای 9 زیرحوزه می باشد. این تحقیق بر روی زیر حوزه شماره 2 و 9 که در تحقیقات پیشین به ترتیب دارای بیشترین و کم ترین مقدار رسوب بودند، انجام شد. برای انجام تحقیق، منطقه به واحدهای همگن ژئومرفولوژی تقسیم گردید. در ابتدا با توجه به نقشه توپوگرافی، در واحدهای همگن نقاطی را مشخص و نمونه برداری خاک از این نقاط و از عمق 30-15 سانتی متری انجام گرفت. هدف این تحقیق، برآورد فرسایش و رسوب منطقه مورد نظر با استفاده از دو مدل mpsiac و رگرسیون کم ترین مربعات فازی و مقایسه آن با رسوب مشاهده ای می باشد. رسوب زیرحوزه 2 با استفاده از مدل mpsiac و رگرسیون کم ترین مربعات فازی به ترتیب 96/2 تن در هکتار در سال و 625/2 تن در هکتار در سال برآورد گردید، همچنین تولید رسوب زیرحوزه 9 با استفاده از دو مدل مذکور به ترتیب 955/0 تن در هکتار در سال و 502/0 تن در هکتار در سال برآورد شد. درصد اختلاف رسوب برآوردی توسط مدل mpsiac با رسوب مشاهده ای، در زیرحوزه 2 و 9 به ترتیب 7/12 و 91 می باشد. دلایل وجود اختلاف رسوب برآوردی مدل mpsiac، عدم کالیبره شدن این مدل در شرایط مختلف ایران از جمله حوزه آبخیز تنگ گزی و به تبع زیرحوزه های مورد مطالعه در این تحقیق می باشد. در حالی که درصد اختلاف رسوب برآوردی توسط مدل رگرسیون کم ترین مربعات فازی با رسوب مشاهده ای در زیرحوزه 2 و 9 به ترتیب 19/0 و 4/0 می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده این گونه استنباط می شود که مدل رگرسیون کم ترین مربعات فازی برای مدل سازی و برآورد رسوب در این زیرحوزه ها و حوزه های مشابه، قابلیت کاربرد مناسب تری دارد.